Việc thành lập khu vực thương mại tự do ASEAN (AFTA) đã được thống nhất tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN năm 1992 tại Singapore. Với các mục tiêu chính là:
- Tạo ra một thị trường duy nhất và một cơ sở sản xuất quốc tế.
- Thu hút trực tiếp đầu tư nước ngoài FDI.
- Mở rộng thương mại và đầu tư nội khối ASEAN.
Tại sao AFTA ra đời
AFTA cũng được thành lập như một phản ứng đối với các nhóm khu vực mới nổi khác, chẳng hạn như khu vực thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) và sự mở rộng của liên minh châu Âu (EU). Nó cũng nhằm tận dụng các tiềm năng và sự bổ sung to lớn hiện có trong khu vực để củng cố và làm sâu sắc thêm các mối liên kết công nghiệp nội khối ASEAN bao gồm tạo ra các doanh nghiệp vừa và nhỏ mạnh mẽ và có khả năng cạnh tranh.
Việc tự do hóa thương mại bằng cách xóa bỏ thuế quan nội khối đã làm cho các ngành sản xuất của ASEAN hiệu quả hơn và có khả năng cạnh tranh cao trên toàn cầu. Do đó, người tiêu dùng có thể mua hàng hóa từ các nhà sản xuất hiệu quả hơn trong ASEAN, từ đó tạo ra một hoạt động nội khối mạnh mẽ.
Thuế quan tại khu vực AFTA
Cách đạt được các mục tiêu chính của AFTA là chương trình thuế quan chung CEPT. Thiết lập năm 1992 để tăng lợi thế cạnh tranh của khu vực trên thị trường thế giới.
Mức độ giảm thuế tùy thuộc vào mức độ nhạy cảm của sản phẩm đối với ngành công nghiệp trong nước của các quốc gia thành viên.
Không giống như EU, AFTA không áp dụng thuế quan chung với hàng hóa nhập khẩu. Mỗi thành viên ASEAN có thể áp thuế riêng khác nhau.
Tuy nhiên, đối với hàng hóa có nguồn gốc ASEAN, các thành viên sẽ áp dụng mức thuế từ 0-5%.
Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN
Vào 10/2003 các lãnh đạo ASEAN tuyên bố thành lập AEC, một khu vực có sự lưu thông tự do của hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, lao động có tay nghề và dòng vốn tự do.
Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) đã được ký tại Thái Lan 2009, có hiệu lực vào 17/5/2010. Với các mục tiêu là:
Phổ biến các nguyên tắc chính của ATIGA với các đối tác.
- Đặt ra các nguyên tắc thực hiện và cam kết nghĩa vụ trong việc giảm thuế và xóa bỏ các rào cản phi thuế quan, tăng cường tính minh bạch.
- Đảm bảo tính nhất quán của các điều khoản được nêu.
- Cung cấp một khuôn khổ pháp lý sẽ thực hiện hóa dòng chảy tự do của hàng hóa.
Với mục tiêu thiết lập một thị trường và cơ sở sản xuất uy nhất vào năm 2015.
Xóa bỏ thuế quan trong AFTA
Có hiệu lực từ 1/1/2010 Malaysia cùng năm quốc gia khác là Brunei, Indonesia, Philippines, Singapore và Thái Lan là một khối thương mại tự do hoàn chỉnh được gọi là ASEAN-6. Sẽ xóa bỏ thuế cho 99% loại sản phẩm (trừ các sản phẩm nhạy cảm và siêu nhạy cảm).
Ngày nay, ASEAN-6 90.9% hàng hóa có thuế nhập khẩu là 0%.
Với việc cắt giảm và xóa bỏ thuế nhậu khẩu, các nhà sản xuất/chế biến có thể mua nguyên liệu thô với giá rẻ hơn và chất lượng tốt hơn từ các nước ASEAN. Điều này giúp cắt giảm chi phí sản xuất.
Do đó, giá các sản phẩm hoàn thiện sẽ cạnh tranh hơn không chỉ trong phạm vi các quốc gia thành viên mà còn với các quốc gia khác. Với quy mô sản xuất lớn hơn và 625 triệu dân. Khu vực này cung cấp khả năng tiếp cận thị trường rộng lớn hơn cho các nhà sản xuất/chế tạo.
Thương mại và khối đầu tư nội ASEAN
Những nỗ lực của cả khối đã mang lại những tác động có lợi cho tất cả các quốc gia thành viên. Kinh tế ASEAN đã ghi nhận sự phát triển tích cực. Trong đó mức tăng trưởng trung bình từ năm 2007 đến 2015 là 5,1%.
Đây là thành tựu đáng kể của ASEAN so với các khu vực khác trên thế giới. ASEAN là nền kinh tế lớn thử bảy với tổng sản phẩm quốc nội GDP là 2,6 nghìn tỷ đô la.
Sự tăng trưởng này bắt nguồn từ hoạt động thương mại nội khối đáng kể với ghi nhận là 543,7 tỷ đô la Mỹ. Hơn nữa, ASEAN đã ghi nhận đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI tăng trưởng qua từng năm, vào năm 2015 là 119,9 tỷ USD.
Lợi ích của AFTA với Việt Nam
- Mở rộng quan hệ thương mại với các nước thành viên.
- Thu hút thêm đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI, do môi trường hấp dẫn hơn.
- Tạo sức ép giúp các doanh nghiệp trong nước thay đổi để thích nghi.
Chính nhờ việc tham gia các tổ chức thương mại thế giới. Việt Nam đã thoát khỏi nhóm các quốc gia kém phát triển tại ASIAN và từng bước vươn lên dẫn đầu. Hiện nay chúng ta đang có rất nhiều ưu thế để phát triển như dân số lớn, chất lượng lao động được cải thiện, môi trường đầu tư tốt.
Xem thêm:
